Interviews

All materials are posted in the original language

О том, что важного происходило в Армении на прошлой неделе, журналисту «Эхо Кавказа» Александру Касаткину рассказывает политолог Манвел Саркисян. - Манвел, первый вопрос у меня по поводу прошедшего визита министра иностранных дел России Сергея Лаврова в Ереван. Скажите, были ли какие-то ожидания от этого визита, и оправдались ли эти ожидания? - Судя по заявлениям всех сторон, скорее всего, этот визит был нужен России, и, я думаю, что он большей частью был связан с Азербайджаном и с проблемами, связанными с Каспием. Много проблем сейчас возникло между Россией и Азербайджаном, и в связи с тем, как складываются отношения с Ираном. Мне показалось именно так, потому что по части Карабаха ничего особенно нового не было сказано. И то, что было заявлено в Армении, в Азербайджане, все осталось прежним. Скорее всего, Россия обеспокоена ситуацией на Южном Кавказе в связи с развитием процесса на Ближнем Востоке. - Давайте перейдем к внутренней ситуации в Армении. На этой неделе активно продолжали обсуждать опубликованные списки избирателей. Оппозиция потребовала опубликовать списки отсутствующих в Армении граждан, а правительство отказалось публиковать эти списки. Как вы считаете, получится ли каким-то образом уточнить опубликованные списки избирателей? - Несомненно, нет, потому что все это делается целенаправленно действующими властями. И партии, участвующие в выборах, тоже понимают, что в основном сейчас ставки делаются не на конкретные действия в период голосования, а все готовится заранее. То есть то, что, скажем, происходит в мажоритарных округах, где действующий режим делит между собой, между партиями коалиции эти места, понимая, что любыми средствами эти места будут добыты. А что касается общего процесса голосования, конечно, все это заранее делается, административная машина работает по разным направлениям. То есть и принуждение, и подкуп, и вот фактически фальшивые голоса… Все делается заранее, что приводит к тому, что фактически проверить итоги голосования невозможно. То есть вводятся какие-то новые технологии. Действующие партии пытаются что-то сделать, чтобы этого не допустить. Но в Армении в настоящий момент многие политологи, и, вообще, люди, считают, что против этого бороться бессмысленно. Потому что если власти настроены на то, чтобы любой ценой добиться нужных итогов, конечно, ничего сделать невозможно. Многие вообще считают, что бессмысленно участвовать в выборах. Но сами партии настроены на то, чтобы общими усилиями как-то этому противодействовать. Как вы знаете, был подписан меморандум между всеми партиями, кроме Республиканской. Но, судя по заявлениям, сами партии не верят, что могут его превратить в эффективный механизм для того, чтобы противостоять власти. Так что все еще впереди. 2021-04-09

Ղարաբաղի հարցի լուծումը Մինսկի խմբի շրջանակներում անարդյունավետ է եւ ընդամենը վատ խաղաղություն է ապահովում: Դժվար է Հայաստանում այլ կարծիք լսել: Բայցեւայնպես, պաշտոնական քաղաքականությունն այս ֆորմատից այն կողմ Ղարաբաղի հարցի լուծում չի պատկերացնում: Ինչո՞ւ, եւ հնարավո՞ր է, որ ղրիմյան պրոցեսն անդրադառնա ԵԱՀԿ հայտնի եռյակի ձեւաչափի վրա: Թեմայի շուրջ զրուցեցինք քաղաքագետ Մանվել Սարգսյանի հետ: - Մինսկի խումբը պատկանում է ԵԱՀԿ-ին, իսկ թե ինչ վիճակում է ԵԱՀԿ-ն, ընդհանրապես պարզ չէ: Վերջին գագաթնաժողովը՝ Աստանայի, ցույց տվեց, որ նրանք արդեն իսկ խորքային ճգնաժամի մեջ են եւ չէին կարողանում իրենց գործողությունների ծրագիր ընդունեին, եւ ԵՄ երկրներն ընդամենը հայտարարեցին, որ ԵԱՀԿ սկզբունքներին հավատարիմ են մնում, եւ գնացին: Փաստորեն, պարզ չէ՝ գործո՞ւմ է, թե՞ ոչ այդ հիմնարկը: Եթե անգամ գործում է, ապա պարալիզացված վիճակում է: Մինսկի խումբն իներցիայով աշխատում է, եւ ես չեմ զարմանա, որ վաղը եթե ԵԱՀԿ-ն հայտարարի, որ գոյություն չունի, Մինսկի խումբն ասի՝ ես կամ, եւ շարունակվի որպես երեք երկրների ինչ-որ ֆորմատ: - Այս 20 տարում ի՞նչ ռեալ արդյունք կա ԼՂՀ հարցի լուծման ճանապարհին: - Անունը դրել են Մինսկի խումբ, բայց իրականում խոշոր գերտերություններն ուղղակի քաղաքական «կալպակի» տակ են պահում իրավիճակը: Մի հարց գոնե լուծել են, որ պատերազմ չի լինում, եւ սա փաստ է: Բայց բոլորի համար պարզ է նաեւ, որ որեւէ լուծման դա չէր կարող բերել: Գուցե նրանց համար եւս, եւ խումբն իր գործառույթները նեղացրել է, հասցնելով շփման գծում զինադադար պահպանելուն: - Իմաստը ո՞րն է նման բանակցություններ վարելու, ձեւական դիտարկումներ անցկացնելու սահմաններում: - Փաստ է, որ մեր քաղաքական խավն ուրիշ բանի սովոր չէ: 20 տարում մարդիկ միայն դա են տեսել եւ չգիտեն, թե էլ ոնց կարելի է բանակցություններ վարել այդ ֆորմատից դուրս: Սերժ Սարգսյանն էլ Պուտինի հետ հեռախոսազրույցում, փաստորեն, նույնն ասաց՝ որ գործընթացը մնում է Մինսկի խմբի շրջանակներում: Չնայած զարմանալի է, որ Ռուսաստանին Հայաստանն առաջարկում է Ղրիմում իր բարդություններն Ուկրաինայի հետ լուծել ՄԱԿ-ի կանոնադրության հիման վրա: Այսինքն տեսնում ենք, որ այնտեղ ՄԱԿ-ի կանոնադրության հիման վրա կարելի է լուծում գտնել, բայց այստեղ մնում ենք անընդհատ այս խմբի հույսին: - Վերջին շրջանում Մինսկի խմբի ներսում որոշ անջատում կա: Համանախագահները երբեմն միասին չեն այցելում Բաքու կամ Հայաստան: Հնարավո՞ր է, որ Ղրիմից հետո այս տարանջատումը խորանա: - Չեմ կարծում, որ բաժանում կա: Հիշո՞ւմ եք, ամերիկացի համանախագահողը կարեւոր հայտարարություն արեց՝ ասելով, որ չնայած Ուկրաինայի հարցում գոյություն ունեն տարակարծություններ Արեւմուտքի գերտերությունների եւ Ռուսաստանի միջեւ, բայց ղարաբաղյան խնդրում միակարծիք են եւ շարունակում են աշխատել: Պարզ երեւում է, որ գերտերություններն այս երկու կոնֆլիկտները տարբերում են իրարից: - Միջազգային իրավունքում ի՞նչ են փոխում Ղրիմի դեպքերը եւ ինչպե՞ս կանդրադառնան ղարաբաղյան խնդրի վրա: - Միջազգային իրավունքը դիրքերը հանձնում է, թուլանում է, եւ խնդիրներն ավելի ու ավելի հենվում են ազգային ինքնորոշման վրա: Ռուսաստանը վերցրել է այդ տենդենցը եւ դրա հիման վրա կառուցում է իր քաղաքականությունը: Թե ինչով է նա զբաղված կոնկրետ, մենք բոլորս գիտենք, բայց նրա որդեգրած տենդենցը փոխում է միջազգային իրավիճակը բոլոր նման կոնֆլիկտային վիճակներում, բայց ոնց կանդրադառնա Ղարաբաղի վրա, չես կարող ասել: - Մենք առաջ շեշտում էինք Կոսովոյի նախադեպը, հիմա սրան ավելացավ նաեւ Ղրիմինը: Նոր իրականություն է ստեղծվում, չէ՞: - Այո: Հին աշխարհակարգը, սահմանները, ինստիտուտները՝ ամեն ինչը փոխվում է: Դրանք արդեն ռելիկտային են դառնում, համընդհանուր միջազգային պրոցես է, որն այդ ռելիկտների վերացմանն է տանում այս կամ այն երկրում: Այն ռեակցիաները, որ տեսնում եմ Գերմանիայի եւ ԱՄՆ-ի կողմից, ցույց են տալիս, որ այնքան էլ պարզ չէ, թե ով ինչ դեր է խաղացել այդտեղ: Եվ արդեն դժվար է ասել, թե ով է բաժանում Ուկրաինան: Ռուսաստա՞նը, թե՞ Արեւմուտքը: Տարբեր տեղերում տարբեր դիվանագիտական դիրքորոշումներ են արտահայտում, բայց իրականությունն ուրիշ կարող է լինել: Մեկի ձեռքով մի բան է արվում, մյուսի ձեռքով՝ այլ բան: - Ասում են, որ եթե ռուսները չլինեին Ղրիմում, թաթարներն էին ամրապնդվելու, եւ Հայաստանի համար վատ կլիներ: - Այսօր իրական քաղաքականությունը ոչ այնքան ուժային գործոնների վրա է դրված, որքան ժողովրդական մասնակցություն կոչված գործոնի, ժողովրդական էներգիայի: Ղրիմի ռեֆերենդումի մասին խոսելիս կարեւոր է հասկանալ, թե ինքնորոշման էներգիա կա՞ր այնտեղ, ժողովուրդն ինքը հստակ ունի՞ իր իրավունքը պաշտպանելու ցանկություն: Եթե չլիներ, նոր կարող էին այնտեղ ամրապնդվել թաթարները: Մեզ մոտ էլ էր հզորագույն էներգիա ծնվել Ղարաբաղի ինքնորոշման ժամանակ: Մարդիկ ցույց են տվել, որ պատրաստ են պաշտպանել իրենց իրավունքը: Ռուսաստանում այլ կերպ կարող էր արվել: Եթե Ռուսաստանն ընդհանրապես չխառնվեր, այդ ժամանակ գուցե տեսնեինք իդեալական ռեֆերենդում, եւ վերաբերմունքն աշխարհի ուրիշ կլիներ: Իսկ ինքնորոշումը որեւէ մեկի ցանկությունից կախված բան չէ: Միջազգային քաղաքականության մեջ Ղարաբաղը չէր ճանաչվում, բայց երբ մարդիկ իրենց իրավունքը հստակեցնում եւ պայքարում են, մյուսների կարծիքներն արդեն երկրորդական են: Դրա դեմ ոչինչ չես կարող անել: Կարող ես ընդամենը ոչնչացնել այդ ժողովրդին, բայց չես կարող ասել՝ դու ճիշտ ես կամ սխալ ես: Սյուզան ՍԻՄՈՆՅԱՆ 2019-03-21

Հարցազրույց քաղաքագետ, Ռազմավարական եւ ազգային հետազոտությունների հայկական կենտրոնի տնօրեն Մանվել Սարգսյանի հետ․ - Նիկոլ Փաշինյանը երեկ Արցախում հրավիրված Անվտանգության խորհրդի նիստում ասում էր, որ Արցախը պետք է մասնակցի բանակցություններին, սակայն վերջում ասաց, որ գնալու է բանակցելու։ Ձեր կարծիքով՝ եթե չմասնակցեր, այլընտրանքը պատերա՞զմն է լինելու։ - Չէ։ Սուտ թեզ է, որն ընդհանրապես չեմ ընդունել։ Դրա վրա մարդիկ այնքան սպեկուլյացիաներ են անում։ Հակառակը՝ կարող եմ բերել օրինակներ, թե բանակցություններն ինչպես են խրախուսել պատերազմը, որովհետեւ բանակցություններին զուգահեռ, Ադրբեջանն իր ռազմական դիվանագիտություն կոչեցյալն էր իրագործում։ Տարիներ շարունակ, եւ քանի մարդ ենք կորցրել։ Եվ բոլորս էլ գիտեինք, որ երբ գնում ենք բանակցությունների՝ հեսա զինվորներ են խփելու։ Եվ հետո, Սերժ Սարգսյանն էլ հայտարարել է՝ ես 7 շրջան եմ տալու, տեսանք 2016-ի ապրիլին։ Այ, եթե այս աչքով նայենք, կհասկանանք, որ այս վիճակի տրաբանությունն այլ է․․․ Իրականությունն այդպես չէ, եթե այդպես լիներ, Ադրբեջանը մշտապես կպատերազմեր, ի՞նչ է եղել։ Բայց ինչո՞ւ չի պատերազմում, ինչո՞ւ է ողջունում Մինսկի խմբի հայտարարությունը, տարիներ շարունակ ՄԽ-ին քֆրտելուց հետո հանկարծակի էդ մարդիկ ողջունեցին։ Ինչո՞ւ։ Էս հարցերի պատասխանները չկան։ Երբ լինեն, էդ ժամանակ կտեսնենք՝ ինչ է կատարվում, եւ ինչ նպատակով է պետք գնալ բանակցությունների։ Հայաստանի Հանրապետությունն Ադրբեջանի հետ խնդիրներ ունի՞, թե՞ չէ։ Շատ ունի, եւ հենց առաջինն այն է, եւ Փաշինյանն այդ մասին այսօր նորից հայտարարեց, որ Հայաստանն Արցախի անվտանգության երաշխավորն է։ Լրջագույն բան է միջազգային ասպարեզում։ - Դա բոլորն են ասել, այդ թվում՝ Սերժ Սարգսյանը։ - Իհարկե։ Հիմա խնդիրն այն է, թե ինչի մասին եք խոսում, երբ հանդիպում եք, քննարկում եք խնդիրներ, որոնք Հայաստանին չեն վերաբերում, ՀՀ-ն դրանց համար պատասխանատվություն չի կրում։ Սա այն վիճակն է, որը մենք 20 տարի ունեցել ենք։ 20 տարի մեզ բերել են պատերազմի։ Կան ուրիշ մոտեցումներ, որոնք ներկայացվել են, առաջարկվել են։ Դրանք են՝ խոսել այն խնդիրների մասին, որոնց համար պատասխանատվություն է կրում մեր պետությունը։ Այն խնդիրները, որոնց համար պատասխանատու չեք, չեք քննարկում։ - Նիկոլ Փաշինյանի ուղերձներից ի՞նչ հասկացաք։ - Ես դեռ ընդամենը էդ թեզերն եմ նայում, ես էս երկրում չեմ տեսել սկզբունքայնություն։ Էդ թեզերը ֆունդամենտալ թեզեր են։ Երբեւէ որեւէ մեկն այս երկրում նման կերպ չի մտածել։ Էս երկիրը չի էլ կարողանում հասկանալ՝ ի՞նչ է ասում ինքը․․․ Հայաստանի սահմանադրական տարածքից դուրս որեւէ խնդիր, որն առաջարկել են ե՛ւ Մինսկի խումբը, ե՛ւ ուրիշները, չեն քննարկվում Հայաստանի կողմից։ Իրենք կարող են առաջարկել, բայց մենք չենք կարող տարածքային եւ հումանիտար խնդիրներ Ադրբեջանի հետ քննարկել։ Դա մեզ չի վերաբերում բացարձակապես։ 2019-03-13

Հարցազրույց Ռազմավարական եւ ազգային հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն Մանվել Սարգսյանի հետ․ - Պարոն Սարգսյան, Ադրբեջանի արտգործնախարարը երեկ հայտարարեց, թե առաջին անգամ հայկական կողմի հետ փոխըմբռնման են հասել։ Ու սա՝ բոլոր «մտահոգների» ու մտահոգվածությունների ֆոնին, որ Արցախի հարցում վտանգավոր զարգացումներ են սպասվում։ - Թե այդ փոխըմբռնումն ինչ է նշանակում, պետք է Մնացականյանը բացատրեր՝ ի՞նչ ըմբռնում է, ինչի՞ շուրջ։ Ոչ մի բան չի ասել։ - ԱԳՆ-ից մի թեթեւ պարզաբանել են, որ Զոհրաբ Մնացականյանն ու Էլմար Մամեդյարովը պայմանավորվել են առաջիկայում շարունակել հանդիպումները՝ պահպանելով ձեւավորված դինամիկան, որ համաձայնությունն էլ ձեռք է բերվել 2 երկրների քաղաքական գերատեսչությունների ղեկավարների եւ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների պատվիրակությունների ղեկավարների հետ համատեղ հայտարարության վերաբերյալ, մի բան, որ երկար ժամանակ է, ինչ չէր հաջողվում ընդունել։ Վերջում էլ ամփոփվել է, որ նման բարդ հարցերի առնչությամբ հանրային հայտարարություններում ոչ կոնֆրոնտացիոն, ոչ թշնամական տոնայնության պահպանումն արդեն իսկ լավ է: - Հա, ի՞նչ։ Ադրբեջանին ի՞նչն էր մտահոգում։ Այն, որ Վիեննայում կոնկրետ պարտադրանք է եղել, որն իր համար անընդունելի էր, եւ ամեն կերպ փորձում են այնպես անել, որ հայկական կողմը չպնդի (Վիեննայի պայմանավորվածությունների) դրա վրա, Սերժ Սարգսյանի օրոք հասել են դրան, նույն բանին ուզում են հասնել Նիկոլ Փաշինյանի օրոք։ Այնպես անեն, որ Վիեննայի պայմանավորվածությունը ջրվի-գնա։ Նոր իշխանություն է, նրանք ուզում են, որ Հայաստանի նոր իշխանությունը չվերադառնա դրանց։ Դրա համար պետք է ըտենց դատարկ հայտարարություններ, ֆորմատ պահելու ձեւեր, որ, այ, տեսեք՝ Ղարաբաղը չկա, մենք երկուսով ենք։ Սա իրենց համար շատ մեծ նշանակություն ունի։ - Այսինքն՝ Մամեդյարովի լավատեսությունը նրա համար է, որ ցույց տան, որ Արցախը չկա՞ բանակցություններում։ - Ես էլ այդ եմ ասում՝ իրենց համար դա մեծ հաղթանակ է։ - Նոր չէ, որ չկա, բայց, մյուս կողմից, Փաշինյանն ասում է, որ պետք է լինի։ - Ադրբեջանն ի՞նչ է անում, տարբեր դատարկ հանդիպումներով-բանով ի ցույց է դնում, որ չկա Արցախը։ Իրենց կոնկրետ խնդիրը դա է, ու դա շատ հասկանալի է։ Հիմա՝ Հայաստա՞նն ինչ է անում։ Այ, դա պետք է Մնացականյանն ասի։ Թե էդ ինչն է, որ լավ է, ինչ է։ Ասում են ինչ-որ… հա… Մամեդյարովն էլ ասել էր՝ Ադրբեջանը խաղաղ ճանապարհով է ուզում կարգավորել, իր հռետորաբանությունը թողել է, հանգիստ է, անվտանգության խնդրի մասին է խոսվում եւ այլն, եւ այլն։ Հիմա այս ամենից կարելի է եզրակացություններ անել։ - Դե, փաստորեն, հայկական կողմն էլ է ասում՝ լավ է։ - Կարող է հայկական կողմն ասել է՝ մի պնդեք, մենք էլ ոչ կկրակենք, ոչ մի բան, խաղաղ կբանակցենք… սրանք էլ ասում են՝ լավ է։ Սա շատ պարզ ու պրիմիտիվ վիճակ է։ Ու այս հարցերը, թե ինչու Արցախի մասնակցությունը չի ապահովվում, պետք է միայն ու միայն Նիկոլ Փաշինյանին ուղղվի։ Բա հասարակությունն ինչի՞ համար է։ ՀԳ․ Ի դեպ, Բակո Սահակյանի խոսնակ Դավիթ Բաբայանը, արձագանքելով Ադրբեջանի արտգործնախարարին, գրել էր․ «Ինչ վերաբերում է Մամեդյարովի հայտարարությանը, ապա կարող ենք ենթադրել, որ…»։ Այսինքն՝ եթե Արցախի նախագահի խոսնակը, ինչպես շարքային քաղաքացին է խոսում՝ ենթադրությունների մակարդակով, դրանից կարելի է ենթադրել, որ Արցախի նախագահ Բակո Սահակյանը տեղյակ չէ, մասնակից չէ պրոցեսներին։ Հարց՝ այս դեպքում ինչպե՞ս հասկանալ վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանի խոստումը, որ առանց Արցախի ղարաբաղյան հակամարտությունը չի կարող կարգավորվել։ Իսկ ներգրավում՝ նշանակում է նաեւ տեղեկացվածություն։ Մենք այս առնչությամբ մեկնաբանություն խնդրեցինք վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանի մամուլի քարտուղար Արման Եղոյանից, ով ասաց․ «Սկզբունքը հետեւյալն է․ վարչապետը չի հայտարարել, որ առհասարակ Հայաստանը չի խոսելու, մինչեւ Արցախը ներկա չլինի, ասել է, որ ինքն Արցախի անունից խոսելու մանդատ չունի։ Այսինքն՝ կարող է խոսել Հայաստանի անունից, եւ հայաստանյան պաշտոնյաները՝ նույնպես։ Հայաստանն էլ է կոնֆլիկտի կողմ, ինչպես Արցախը։ Իսկ Արցախի անունից կարող են խոսել Արցախից»։ Ինչ վերաբերում է տեղեկացված լինելուն, ապա Արման Եղոյանն ընդգծեց, որ Նիկոլ Փաշինյանը մշտապես Արցախի վերաբերյալ իր ունեցած հանդիպումների ու շփումների բովանդակությունը մանրամասն ներկայացրել է Արցախի ղեկավարությանը։ «Ցանկացած խոսք, հանդիպման բովանդակություն, լինի կարճատեւ-երկարատեւ, թե ոչ պաշտոնական, մանրամասն ներկայացրել է։ Տեղյակ եք՝ հաճախ է այցելում Արցախ, Բակո Սահակյանն է հաճախ լինում Երեւանում։ Այլ հարց է, որ հնարավոր է մի բան լինի, որ այդ հանդիպումների արանքում մնացած լինի»,- հավելեց Արման Եղոյանը։ Ի դեպ, Մամեդյարով-Մնացականյան հանդիպումը կայացել է դեկտեմբերի 5-ին, Միլանում, եւ դրանից շուրջ 14 օր է անցել։ Այնպես որ՝ «արանքում մնալու» խնդիր չէր կարող լինել։ 2015-12-20

Парламент Армении принял решение поддержать присоединение страны к Евразийскому экономическому союзу. Продолжает тему директор Армянского центра национальных и стратегических исследований (АЦНСИ) Манвел Саркисян. Манвел Саркисян: Вопрос Евразийского и Таможенного союзов, конечно, в последний год был в стране в центре внимания и каким-то образом определял позицию всех политических сил и активной общественности. Пришло время, как говорится, уже определиться, и к этому времени нигилистическое отношение к этим российским проектам в стране, конечно, очень сильно возросло, и внутренняя полемика, по сути дела, все время шла вокруг этого. Поэтому, когда дело дошло до того, что должны были подписать это соглашение 10 октября и сейчас парламент должен был его ратифицировать, создалась ситуация, когда вопрос поднялся до того уровня, что говорили: все те, кто его подпишут, являются изменниками родины. На этом фоне и происходили последние события. В центре внимания, конечно, было политическое поведение этой «тройки» вневластных сил, поскольку очень трудно было понять, почему они встали на защиту вхождения Армении в Евразийский союз. Ничего толком не говорилось и не говорится, но зато появился тезис, что некуда деваться, выбора нет. Это, конечно, вызвало среди общественности большую волну недоверия, многие считают, что дело в том, что по крайней мере две партии вневластной «тройки», скорее всего, склонны ориентироваться на Россию и рассчитывают на ее помощь, поэтому уговаривают всех согласиться на их решение ратифицировать соглашение. Уйти от этого не могли. Был случай в этом году, когда нужно было подписать газовое соглашение, связанное с Россией, которое многие оценивали как кабальное, невыгодное для Армении. Тогда эти вневластные партии смогли каким-то образом выйти из этой сложной ситуации, они просто объявили бойкот. И тогда многие говорили о том, что если бы они участвовали, то обязательно выступили бы за это соглашение. Тогда это получилось, но на этот раз эти партии не могли пойти по пути бойкота, показать, что они «против», поэтому и подписали. Это, конечно, создало сложности и в самой «тройке», потому что партия «Наследие» изначально была категорически против, и как потом показало голосование в парламенте, они дружно выступили «против». Один из фактически отколовшихся от Армянского национального конгресса депутатов выступил «против», другой – воздержался, а остальные дружно выступили «за». Надо было ожидать, что после этого именно Армянский национальный конгресс подвергнется большим нападкам, сами депутаты начали очень резко выступать против общественности, даже лидер фракции обвинил общественность в том, что даже если она считает, что это угрожает национальной безопасности и интересам Армении, то почему они не вышли на улицы, не ломали ворота парламента. В общем, дело дошло до такого абсурда. Связано это, конечно, и с двумя большими октябрьскими митингами, на которых эти партии заверяли народ в том, что формируют очень мощное движение, что поставят вопрос смены власти, но все это по непонятным причинам очень быстро угасло. Тогда уже пошла большая волна недоверия, многие говорили, что все эти митинги проводились с той целью, чтобы отвлечь внимание от того, что 10-го октября Серж Саргсян должен подписать соглашение. То есть доверие к политической системе, конечно, упало до такой степени, что партии как бы воюют с активной общественностью. Вот в этой ситуации страна сейчас и находится. Александр Касаткин: А почему такое единодушие? Существуют ли какие-то ожидания от вступления Армении в Евразийский союз, и с чем они связаны, на ваш взгляд? Манвел Саркисян: Так интересно получилось, что вся эта внутренняя «грызня» совпала с резким падением армянского драма, т.е. всем как бы воочию видны первые плоды присоединения к этому союзу – еще не успели присоединиться, а уже происходит девальвация драма и никто никаких пояснений не дает. На этом фоне попытаться сказать, что у нас будут какие-то дивиденды – просто смешно. Многие отказываются, и поэтому я говорю, что основным тезисом стало то, что нам некуда деваться, опасно конфликтовать с Россией и тому подобное. Скорее всего, так пытаются людям объяснить, чем сказать, что мы там чего-то ожидаем. Все также видят, что творится в России – внутренняя полемика, падение рубля, т.е. чего-либо оптимистичного здесь говорить никто не может, а если кто и говорит, то в основном это вызывает насмешки. Практически все экономисты говорят о том, что от этого будет только вред, повышение цен на многие товары, т.е. пока никто не дал анализа, чего конкретно можно ожидать. Александр Касаткин (Эхо Кавказа) 2014-12-08